Paolo Sirotto, esperto conoscitore della musica piemontese, ci parla in questo suo articolo, apparso sull’Armanach dij Brandé 2015, dei primi 50 anni di carriera di Roberto Balocco (m.j.).

Fonte: Armanach dij Brandé 2015

“...Forse qualcuno aveva nostalgia di vecchie canzoni, patetiche e un po’ sboccate. Ma non sapeva dove andare a sentirle: ecco perché vengono da noi. [...] irruente, sfrontata quanto è necessario la Lombardo (attrice di prosa della Rai); esile, ordinato, nitido, come è natura del vecchio ceppo torinese, [lui], la cui timidezza, che gli paralizza addirittura la voce, in scena si trasforma in vitalità e coraggio. […]”.

Le còse a son peui nen tant cambià da col articol ëd la gloriosa Stampa Sera dël 5-6 ëd magg dël 1965. O mej. Un-a a l’é cambià an manera trista përchè la vos ëd Silvana Lombardo a l’é dëstissasse da pì che vint’ani.

Ma col fiolin che a l’epoca a l’avìa ancor nen compì 24 ani la timidëssa a l’ha ancor nen vinciula nonostant ant ël 2015 a l’abia festegià ij sò 50 ani ‘d carriera.

Eh si! Roberto Balocco a l’é pròpi restà la përson-a timida e riservà dl’intervista ‘d coj ani la, quandi a l’era fasse conòsse da pòchi mèis an sla sena dël Teatro Gobetti. E sòn bele se as peul nen disse che an costi ani a sia risparmiasse an gnun-e manere. 15 Lp për la Fonit Cetra, (detentris a l’epoca d’un-a colan-a fòlk da fé l’inghicio a tut ël mond, con registrassion ëd tute le vos pì importante dle region italian-e: da la sicilian-a Rosa Balistrieri al calabrèis Otello Profazio ai padan Duo di Piadena al veneto Gualtiero Bertelli e viafòrt) mersì ai quaj a l’ha rapresentà nòsta region a Canzonissima 1974, quandi la Rai a l’era ancora nen ëstà romanizà com’ancheuj.

Spetacoj an Belgio (con protagonista Paola ‘d Liegi, turinèisa “an trasferta”, ch’a l’é anventasse corista për canté Lassela pa pì scapé), an ëSvissera, an Russia për j’ovrié dla Fiat e fin-a a ca ‘d Vittorio Gassmann.

La partecipassion al 1 Fòlk festival, organizà da l’Università ‘d Turin dël 1970 (ansema a Sergio Endrigo, Enzo Jannacci, Cicciu Busacca, mach për fé quaich nòm), cola al Premio Tenco dël 1978 e cola al III Festival della canzone fòlk organizà a Salerno a l’han peui marcà ‘d moment fondamentaj ant la soa carriera.

E peui, dòp un silensi discografich, ma nen ëd vijà ch’a son sempe continuà, ëd 20 ani, l’incision ëd 9 cd për la Libreria Piemontese ‘d Turin ch’a l’han fait ritrové al publich n’interprete pì madur e incisiv che mai. A-i é da dì che mai come për Balocco n’etichëtta, cola dle Canson ëd la piòla, a l’ha quatà, përlomeno për la pì part dël publich, n’atività al contrari bondosa e variegà.

Se tanti en efèt a lo identifico mach com’ël cantastòrie (a Roberto a-j pias nen esse definì cantautor o pes ancora, chansonnier) vos e froja, miraco ‘d canson nen pròpi fin-e e dzortut mach con un repertòri “leger”, sò travaj a dimostra al contrari n’euvra d’arserca ant ël nòst patrimòni ch’as peul paragonesse sensa gena a cola ch’a l’han fàit ëd monument ëd la canson tradissional coma Roberto Murolo për la mùsica napolitan-a o Nanni Svampa për cola lombarda.

Sensa gnente gavé, naturalment, a cost filon, ch’a l’é pì che important për capì ‘l coté pì alegher ëd nòsta gent, an realtà Roberto a l’ha sempe cercà ‘d fé conòsse la part pì poetica dla cultura piemontèisa.

Sossì a l’é tanto pì vera s’as pensa che già dël 1968 a l’era surtì con ij 3 Lp ëd Le nòste canson con ël qual a l’ha vinciù na fërtà ‘d premi dla critica an tuta Italia, che a contenìo na quaranten-a ‘d canson antiche.

E se a l’epoca cost travaj a l’era fermasse a n’arangiament minimal, praticament mach froja e vos, squasi a vorèj armarché mach la blëssa dle paròle, la ripubblicassion an cd dël 2003 a l’ha vist la colaborassion ëd Roberto con ëd professor ëd l’Orchestra Sinfonica dla Rai pròpi per sotligné, con strument d’epoca (coma viòla, violin, óboi, clavicòrdi e viafòrt) ëdcò l’importansa dle melodìe.

Costa colaborassion, për Roberto, a l’é an vrità nen pròpi na novità. Fin-a dai primi spetacoj le colaborassion a son sempe staite (mersì ‘dcò a l’agiut ëd sò barba Aldo Landi, un ëd j’organisator teatraj pì important a livel nassional), na costant an tuti ij sò spetacoj.

S’ i l’oma già parlà ‘d Silvana Lombardo con la qual Roberto a l’ha fait cobia fissa an sena per na desen-a d’ani bondos, a venta nen dësmentié, prima ‘d tut, ël pianista jazz Luciano Sangiorgi; e peui la coral La Grangia, ël Quartetto Cetra, ël Trio Giolo (dont Paolo e Alberto a son doi dij professor dl’Orchestra Rai con ij quaj a l’ha registrà ij cd ch’i disìa prima e col dedicà a Pare Ignassi Isler), ël cabarettista Jean Porta, la Lippa Jazz Band, ël pianista Raf Cristiano (protagonista, ancora ansema a Paolo Giolo, dl’ùltim cd dedicà a Angel Broferi).

“A l’é la vita ch’am pias a mi/ e mi i la faso la neuit e ‘l di/ na ciamo ai pòver e a jë Sgnor/ a l’é la vita dël sonador” a recita un dij ritornej pì famos dël repertòri ëd Balocco.

Chiel an vrità a l’ha mai vorsù fé dventé col dël musicista sò “ver” travaj, tant a l’é vera ch’a l’é sempe tenusse sò impiegh, an manera che la passion a diventèissa nen na routine.

A l’é miraco pròpi për cost motiv che la gent a l’é sempe staje tacà.

E se a l’é vera che La stòria a l’é bela e a fa piasì contela, com’a dis na veja filastròcola, ch’a dà ‘dcò ‘l titol al cd dedica a le masnà, auguroma a Roberto, tenend cont che Charles Aznavour a l’ha festegià ij sò 91 ani con na tournèe mondial, che costa stòria a peussa duré, minim, ancora d’àutri 50 ani!

Auguri ‘d cheur!

Paulin Siròt