Fonte: “Piemontèis ancheuj”

Al Borgh Medieval ëd Turin a l’è stàita prontà na mostra ’nteressanta e dròla dedicà al bagagi che l’òm, ant lë score dël temp, a l’ha portasse apress ant ij sò viagi (2010).

La stòria dël bagagi a riva bin da lontan ant j’ani. Anans che l’òm a ’nventèissa la valis tut lòn ch’a servìa për ël viagi a vnisìa butà ’ndrinta a ’d borse ’d pel e ’d cassie ’d bòsch; peui la cassia a l’era trasformasse an còfo andoa che l’òm, scond ëd jë bzògn o dle caraterìstiche dël viagi, a butava lòn ch’a podìa servje.

La mostra a l’é dividùa a setor an base a j’époche e a s’anandia con l’Età ’d Mes con l’echipagiament dël nòbil quand ch’a ’ndasìa an guèra. An efet chiel as portava ’nt ël còfo da viagi tuta l’atressadura për ël combatiment: l’armura, la spa, la maja ’d fer, ij piolèt da guèra, lë scu e via fòrt con tute j’arme sia da difèisa che për crasé ’l nemis. Motobin pì modest a l’era ’l bagagi dël pelegrin che, për motiv religios o për vot, a viagiava për rivé a chèich Santuari o leu Sant andoa preghé. Comsëssìa ’dcò për ij pelegrinagi a-i era na bela diferensa fra ’l bagagi dlë sgnor, ch’a l’era fàit ëd veste elegante, e col dël pòver, ch’a l’era mach un sach pien ëd ròba frusta e strassà.

Divers da tuti a l’é ’l bagagi dl’emigrant, ëd chi, për bzògn o për sernia, a tornava pì nen an patria; l’emigrant a portava con chiel, dzorpì dël vestiari, j’arcòrd pì car ëd la famija, fòto, lìber, litre, oget religios, arlichie e tut lòn che, ant ël neuv mond, a-j darà la possibilità d’arcostruve soa vita e sò ambient.

Cost setor dedicà a j’emigrant a l’é miraco col pì frapant e pien d’arcòrd (N.d.R. A son tante le famije ch’a conto cheicadun dij sò ch’a l’é partì për serché fortun-a lontan da ca e ancheuj l’emigrassion a l’è n’àutra esperiensa ch’as toca tuti ij di); ël senari a l’é montà coma se as tratèissa dla sena d’un film an bianch e nèir andoa che tanti ’d noi a peulo arvëdde la stòria dij cé e arvive le conte ’nciarmante dij bcé.

An sò ansema la mostra a esprim vàire situassion: dal bagagi dël comandant ëd na nav ai viagiator ch’a së spostavo con le caròsse, dal viagi dl’esplorator a la moderna valisëtta dle vintequatr ore. A son ëdcò esponù diversi còfo e valis d’époche lontan-e fra ’d lor për apressiene le diferense.

A-i é pròpi ’n pòch ëd tut, a manca mach la valis dij seugn!

Donca, an conclusion, a l’é na mostra ch’a va bin për tuti, dai masnà ai grand, dai nòno a j’anvod e ’dcò për coj curios ëd j’anedòt ëd la vita ’d tuti ij di. Tuti ansema a fé ’n viagi ’nt ël temp ch’a fà sugné e ch’a giuta ’dcò a capì coma ch’a sio cambià j’abitudin ëd l’òm viagiator.